Kolor niebieski uważany jest za najbardziej uniwersalną barwę. To najulubieńszy kolor na świecie. Na pierwszym miejscu stawia go 57% badanych mężczyzn i 35% badanych kobiet z różnych grup wiekowych. Jednocześnie tylko 1% badanych wskazuje niebieski jako barwę nielubianą (za: Joe Hallock, Colour Assignment).

Jest to kolor bardzo uniwersalny i współgra z innymi barwami. Posiada neutralne w odbiorze znaczenie. Jednocześnie, występując w dużej liczbie odcieni, pozwala na nadawanie mu pożądanych przez nas sensów.

To jedna z 3 barw podstawowych. Uznawany jest za kolor zimny, chociaż oczywiście istnieją również jego ciepłe odcienie. Należą do nich wszystkie zawierające ślady czerwonego pigmentu tonacje (granatowy (navy blue), morski, łupkowy (slate blue), indygo).

Nazwa koloru w języku polskim pochodzi od nieba, początkowo w znaczeniu religijnym — domu bożego. Dlatego jasne odcienie niebieskiego nieodłącznie są związane z religijnością i uduchowieniem. W sztuce kręgu europejskiego postać Matki Boskiej jest przedstawiana w niebieskich szatach wskazujących niewinność. Niegdyś niebieski pigment był trudnym do zdobycia i drogim barwnikiem. Jego zastosowanie w kolorze szat świadczy o szacunku i czci oddawanej przedstawianej postaci.

Niebo — część atmosfery widziana z Ziemi — przybiera różne odcienie, w zależności od pory roku, dnia i pogody. Z tego powodu jest przez nas odbierane w różnoraki sposób.

Sam kolor niebieski nie jest uwarunkowany płciowo. Wprawdzie częściej przypisywany jest mężczyznom (granatowy garnitur) lub chłopcom (niebieski kolor ubranek i dodatków), ale równie chętnie jest używany przez kobiety.

Barwa niebieska jest łączona również z funkcją informacyjną (drogowe znaki informacyjne, tabliczki z nazwami ulic). Z tego powodu często wykorzystuje się tę cechę w komunikatach w aplikacjach i stronach internetowych, informujących użytkownika o podjęciu akcji (nie będących sukcesem, błędem ani ostrzeżeniem).

Pozytywne skojarzenia

Niebieski uznaje się za kolor intelektu, umysłu i wiedzy. Jest również kojarzony z władzą, płynącą z nią siłą, majestatem i wzniosłością. Uspokaja i wzmacnia koncentrację. Kojarzy się z dobrą komunikacją, elegancją i autorytetem.

Kolor ten zwiększa poczucie bezpieczeństwa, wzbudza zaufanie i daje poczucie jedności. Łączy się go również z odpowiedzialnością i dojrzałością.

Ponieważ jest bardzo uniwersalny, stanowi najczęściej bezpieczny i mało kontrowersyjny wybór. Z tego powodu błękity są częstym kolorem stron internetowych.

Obniża apetyt (jeśli traktujemy tę właściwość jako atut). Dzieje się tak najprawdopodobniej dlatego, że w naturze występuje bardzo mało żywności w tym kolorze. Przyjęcie przez pokarm takiej barwy może świadczyć o jego zepsuciu.
Naturalne skojarzenia z wodą sprawiają, że niebieski wiąże się z czystością i świeżością.

Negatywne skojarzenia

Błękity używane w nadmiarze mogą być odbierane jako nudne, bez wyrazu i działać zbyt usypiająco. Ze względu na hamowanie apetytu nie są również odpowiednie dla branży żywieniowej i gastronomii.

Niebieski to kolor dystansu, zadumy, niemocy i smutku. W języku angielskim istnieje nawet zwrot to feel blue oznaczający “czuć smutek” lub “mieć chandrę”. Wszystkie ciemne i stalowo-niebieskie odcienie tego koloru, nawiązujące do burzowego nieba lub koloru morza w czasie sztormu, mogą kojarzyć się z pustką, frustracją i samotnością.
Kolor ten niesie ze sobą zarówno ryzyko skojarzenia z konserwatyzmem i zbytnią obowiązkowością, jak i (szczególnie jego jasne, “dziecinne” odcienie) z brakiem powagi, infantylnością i bujaniem w obłokach.

Odbiór w innych kulturach

Używając niebieskiego w materiałach firmowych warto pamiętać o jego odbiorze w innych krajach. W Iranie (niebieski) i w Azji Południowo-Wschodniej (połączenie niebieskiego z bielą) ma charakter żałobny. W hinduizmie ten kolor kojarzony jest zarówno z płodnością, jak i wojną.

Branże, dla których kolor niebieski jest odpowiedni

Duże marki związane z biznesem, przedsiębiorczością i korporacjami

Wiele firm kojarzonych z wiedzą i profesjonalizmem chce budzić zaufanie i dawać poczucie bezpieczeństwa. Banki, firmy z branży finansowej, kancelarie prawne, firmy ubezpieczeniowe i inne świadczące tzw. usługi wysokiego ryzyka, bardzo często posiadają kolor niebieski w swoich barwach.

Niebieski wykorzystany w logo banków PKO BP i ING Bank Śląski potwierdza profesjonalizm tych instytucji i zaufanie, jakim obdarzają je klienci. Następuje automatyczne przeniesienie cech przypisywanych kolorowi, takich jak odpowiedzialność i kompetencja, na instytucje i ich pracownikow.

Portale i organizacje zajmujące się tematyką kariery i rynku pracy przy pomocy niebieskiego koloru podkreślają swoją funkcję informacyjną, profesjonalizm oraz dobrą komunikację pomiędzy użytkownikami.

Branża technologiczna, IT i gier komputerowych

Niebieski w identyfikacji wizualnej marek pracujących z nowymi technologiami wzbudza zaufanie ich odbiorców. Sprawia, że postrzegają oni firmę jako odpowiedzialną i przejrzystą.

Błękity wpadające w odcień stalowy (steel blue) lub łączone z jasnymi odcieniami grafitu przywołują skojarzenia ze srebrem lub aluminium. Logo IBM w kolorze niebieskim lekko wpadającym w szarość kojarzy się z nowoczesnymi, elektronicznymi urządzeniami.

Niebieski jest również kolorem wykorzystywanym przez największe serwisy społecznościowe na świecie (Facebook, Twitter). Idealnie podkreśla komunikacyjną i informacyjną funkcję portali. Jednocześnie stanowi symbol przyjaźni i pamięci o kimś (podarowanie komuś niebieskiego kwiatu jest oznaką przyjaźni).

Polityka

Ze względu na powiązania z autorytetem, wiedzą, poczuciem bezpieczeństwa i władzą kolor niebieski jest najczęściej używaną barwą w polityce.

Ubezpieczenia i ochrona zdrowia i mienia

To kolor firm zapewniających nam bezpieczeństwo oraz opiekę.

Ciemny odcień niebieskiego w logo PZU podkreśla profesjonalizm i bezpieczeństwo. Dodanie w gradiencie jasnego odcienia błękitu przełamuje wrażenie niedostępności instytucji i informuje o przyjaznym nastawieniu i chęci do dialogu.

Granatowe jest również logo polskiej Policji, mającej za zadanie zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony obywatelom.

Branże kosmetyczne, oferujące produkty higieniczne i chemię domową

Skojarzenia ze świeżością i czystością powodują, że błękity są idealne dla marek kosmetycznych, oferujących produkty higieniczne albo środki czystości.

Producenci wód mineralnych i napojów orzeźwiających

Obok podkreślania czystości i świeżości niebieski wskazuje również na niską temperaturę (chłód) i orzeźwienie. Dlatego stosowany jest w logo i identyfikacji wizualnej nie tylko przez producentów i dystrybutorów wód mineralnych i źródlanych, ale ogólnie napojów mających zapewnić orzeźwienie i kojarzonych z beztroskim spędzaniem czasu.

Branża turystyczna

We wcześniejszym artykule wskazywałąm kolor żółty jako idealny dla branży turystycznej i związanej z podróżami. Niebieski kolor, szczególnie w mocno nasyconym odcieniu, również jest dla niej odpowiedni. W sposób naturalny kojarzy się z wodą, aktywnym wypoczynkiem, zabawą, relaksem i beztroską. Dlatego jest szczególnie odpowiedni dla produktów i usług związanych z wodą i aktywnym nad nią wypoczynkiem (np. sporty wodne, kąpieliska i baseny, rejsy, spływy). Jednocześnie uspokaja i sprawia, ze oferująca usługę firma wydaje się bardziej wiarygodna, a sam produkt bezpieczny. Często w tej branży niebieski jest łączony ze wspomnianym już kolorem żółtym, pomarańczowym lub nasyconą zielenią.

Branża lotnicza i sporty powietrzne

Ze względu na skojarzenia z niebem, powietrzem i bezpieczeństwem często jest stosowany w identyfikacji wizualnej linii lotniczej. Bardziej nasycone odcienie niebieskiego, przywołujące na myśl świeżość i aktywny wypoczynek, będą odpowiednie dla usług oferujących sporty powietrzne, loty widokowe i skoki z wysokości.

Branża dziecięca

Intensywne błękity kojarzą się także z dzieciństwem i zabawą. Pomagają skrócić dystans i nadają żartobliwy charakter marce. Ze względu na podkreślanie przez ten kolor bezpieczeństwa są odpowiednie dla przedszkoli i żłobków oraz producentów zabawek i innych przedmiotów dla najmłodszych.

Nasycony błękit w logo Hasbro, producenta zabawek dla dzieci, podkreśla radosny charakter uśmiechu w znaku. Jednocześnie świadczy o spełnianiu przez oferowane produkty norm bezpieczeństwa.

Religia i duchowość

W związku ze wspomnianymi już skojarzeniami niebieskiego z religią, duchowością i boskością, kolor ten jest bardzo często wykorzystywany przez organizacje i instytucje religijne.

Uniwersalność i zależność od innych elementów

Powyższe przykłady wskazują bardzo szerokie i różnorodne znaczenia przypisywane kolorowi niebieskiemu. Dzięki temu, że jest on uniwersalny i neutralny znaczeniowo, na jego odbiór możemy wpływać innymi kolorami albo elementami graficznymi (np. zdjęciami). Znanych jest wiele nieszablonowych przykładów wykorzystania tej barwy, łamiących powyższe reguły.

W logo Oreo — producena ciastek w typie markiza — wykorzystano kolor niebieski. Większość logotypu jest w kolorze białym, a niebieski jest sam obrys, jednak i tak stanowi on mało popularny dla branży żywieniowej przypadek. Pomimo że kolor tłumi apetyt, w tym przypadku należy go utożsamiać z głównymi wartościami marki: zabawą, przyjaźnią i tradycją (ciastka powstają od 1912 roku).

Jeśli znacie inne, mniej oczywiste wykorzystania przez marki niebieskiej barwy, podzielcie się nimi w komentarzu!

Źródła

Przy pisaniu tego artykułu pomocne były:

• Salesbook, Wpływ kolorów na percepcję: niebieski
• Aleksandra Tulibacka, Znaczenie i odbiór barwy niebieskiej — część 1
• Aleksandra Tulibacka, Znaczenie i odbiór barwy niebieskiej — część 2
• Cyrek Digital, Psychologia koloru: niebieski